Prinsjesdag

Wat doet de Koning op Prinsjesdag in Den Haag?

Prinsjesdag is een belangrijke dag voor de Nederlandse politiek. Dan presenteert de regering de plannen voor het komende jaar aan het parlement. Prinsjesdag is elk jaar op de derde dinsdag van september.

Prinsjesdag: in het kort

Derde dinsdag van september

Om 13.00 uur vertrekt koning Willem-Alexander met de Glazen Koets van paleis Noordeinde richting de Schouwburg.

Troonrede

In de Koninklijke Schouwburg leest hij de troonrede voor namens de regering. In de troonrede staan de plannen van de regering voor het komend jaar. Het voorlezen van de troonrede en het aanbieden van het koffertje zijn live op televisie te volgen. Bekijk hier de video van de Troonrede: Troonrede 2024 (youtube.com)

Miljoenennota

Later die dag biedt de minister van Financiën aan de Tweede Kamer de Miljoenennota en de rijksbegroting aan. Die zitten in een koffertje waarop staat: ‘Derde dinsdag in september’. In de Miljoenennota staat hoeveel geld er naar welke plannen gaat.

Lees meer over het koffertje.

De koets

Op Prinsjesdag rijdt er een feestelijke stoet met vier koetsen van Paleis Noordeinde naar de Koninklijke Schouwburg. Koning Willem-Alexander zit in de Glazen Koets. Die wordt getrokken door acht paarden. Tot 2015 reed de koning in een gouden koets. Nu niet meer, er is namelijk veel discussie over een tekening op de zijkant van de koets. De tekening verwijst naar de tijd van de slavernij. Sommige mensen zeggen dat de Gouden Koets in het museum moet blijven.

Cadeau van de stad Amsterdam

De Gouden Koets was een cadeau van de stad Amsterdam aan de vroegere koningin Wilhelmina  (de overgrootmoeder van Willem-Alexander), toen zij in 1898 koningin werd. De koets is gemaakt van hout, maar de buitenkant is bedekt met dunne laagjes goud en beschilderd met goudverf. De Glazen Koets is nog ouder, uit 1821. Die is dus al 200 jaar oud!

De Gouden Koets

De Troonrede

In de troonrede staan de plannen van de regering voor het komende jaar. Denk aan hoe hoog de uitkeringen zijn en wat er gedaan moet worden om files korter te maken. De troonrede is eigenlijk maar een kort overzicht van alle plannen. Het totale overzicht van wat de regering allemaal van plan is staat in de rijksbegroting. Als de koning de troonrede helemaal heeft voorgelezen roept de Voorzitter van de Eerste Kamer heel hard ‘Leve de koning!’. Daarna gaat de koning met de aanwezige leden van de Koninklijke familie terug naar paleis Noordeinde.

Als de koning de schouwburg binnenkomt, is iedereen al binnen: de leden van de Eerste en Tweede Kamer, de ministers en staatssecretarissen, maar ook de ambassadeurs van verschillende landen. Er zijn ook ‘gewone’ burgers in de schouwburg aanwezig.

Koning Willem-Alexander leest de Troonrede voor

Waarom heet het ‘Prinsjesdag?’

Eind 18e eeuw was Prinsjesdag de dag waarop de verjaardagen van stadhouder prins Willem V (1748-1806) en zijn familieleden werden gevierd. Fans van de familie van Oranje vierden op die dag groot feest en ze kleedden hun kinderen mooi aan, als kleine prinsjes.

Pas later werd Prinsjesdag de dag waarop de koning of de koningin naar het parlement komt om de Troonrede voor te lezen. Dat gebeurde voor het eerst op 2 mei 1814.

Waarom op de derde dinsdag van september?

De Eerste Kamer en Tweede Kamer moeten de regering voor 1 januari vertellen wat ze van de nieuwe plannen vinden. Het kost nogal wat tijd om alle plannen te lezen en er met de ministers en staatssecretarissen over te debatteren.

De regering maakt deze plannen daarom ruim op tijd bekend. Vroeger deden ze dat op de eerste maandag van november, maar later is dat vervroegd naar september.

In 1887 werd de maandag veranderd in de dinsdag zodat de Kamerleden die ver weg woonden niet op zondag naar Den Haag hoefden te reizen. Op zondag reizen is tegen de regels van de kerk, daarom wilden sommige partijen dat het een dag later zou zijn.

Wat gebeurt er na Prinsjesdag?

Na Prinsjesdag gaan de leden van de Tweede Kamer aan de slag. Ze moeten bepalen of ze de plannen van de regering goed vinden. Dat doen ze door met elkaar en met het kabinet te debatteren. En als de Tweede Kamer alle plannen heeft bekeken en goedgekeurd, gaat ook de Eerste Kamer aan de slag.