Controle van de regering

Eerste en Tweede Kamerleden beoordelen de plannen van de ministers en staatssecretarissen en controleren of wat de regering doet ook goed is voor het land.

Controversieel

Als een kabinet is gevallen (afgetreden), komen er nieuwe verkiezingen. Zolang er nog geen nieuwe regering is, moet het oude kabinet de belangrijkste dingen nog blijven doen. Het kabinet is dan ‘demissionair’. De Kamerleden beslissen dan over welke plannen ze nog met het oude kabinet willen praten en over welke plannen ze pas na de verkiezingen willen praten, met de nieuwe bewindslieden. Als de mogelijkheid bestaat dat een nieuw kabinet heel anders over een plan denkt dan het oude kabinet, dan noem je dat plan controversieel. Een ander woord voor controversieel is ‘omstreden’. Er zijn dan dus verschillende meningen over. De Kamerleden vinden het meestal niet netjes en ook niet zinvol om met het oude kabinet over controversiële plannen te praten. Ze wachten dan met die plannen tot er een nieuwe kabinet is.

Dag der Verantwoording

De regering legt op de derde woensdag in mei verantwoording af aan de Tweede Kamer over de kosten van het afgelopen jaar. Deze dag wordt ook vaak ‘Gehaktdag’ genoemd.

Debat

Een debat is een openbaar overleg over een bepaald onderwerp tussen Kamerleden onderling of tussen Kamerleden en een minister of staatssecretaris. Bij een debat geven ze hun mening over het onderwerp en over de voorgestelde aanpak van het kabinet.

Demissionair

Demissionair betekent aftredend. Een demissionaire minister is bijvoorbeeld een minister die ontslag heeft gevraagd, maar die blijft werken totdat er een nieuwe minister is. Ook een heel kabinet kan demissionair zijn. Dat is altijd zo als er verkiezingen zijn geweest, maar de nieuwe regering nog niet is geïnstalleerd.

Derde dinsdag van september

Elke derde dinsdag van september is het Prinsjesdag. De Koning leest op die dag de troonrede voor en de minister van Financiën biedt de Tweede Kamer de rijksbegroting en de Miljoenennota aan.

Eed

Een plechtige toezegging om iets te doen of niet te doen, waarbij de hulp van God wordt gevraagd. Nieuwe Kamerleden leggen een belofte (niet godsdienstig) of eed (wel godsdienstig) af dat ze hun werk als Kamerlid op een eerlijke manier zullen vervullen. Een nieuw Kamerlid mag zelf beslissen of hij of zij de eed of de belofte wil afleggen. De tekst van de belofte en de eed staat in de wet. Ook bij de inhuldiging van een nieuwe Koning(in) legt een Kamerlid een eed of belofte af, maar deze heeft een wat andere tekst.

Eerste Kamerleden

Een Eerste Kamerlid is één van de 75 mensen die door de Provinciale Staten zijn gekozen om het Nederlandse volk te vertegenwoordigen in de Eerste Kamer.

Evenredige vertegenwoordiging

In een stelsel van evenredige vertegenwoordiging krijgt een partij die 10 procent van de stemmen heeft behaald ook ongeveer 10 procent van de zetels.

Formatie

De formatie is het samenstellen van een nieuw kabinet. Dit wordt ook wel kabinetsformatie genoemd. Dit gebeurt meestal na Tweede Kamerverkiezingen.