De koningIn een koninkrijk zoals Nederland is de Koning het staatshoofd. Iemand wordt koning door erfopvolging: het oudste kind van de koning(in) wordt meestal de volgende koning(in). De Koning wordt dus niet gekozen door het volk. Sinds 30 april 2013 is Koning Willem-Alexander het staatshoofd van Nederland. Landen die geen koninkrijk zijn, noem je meestal een republiek en die hebben dan vaak een president als staatshoofd. is niet de baas in Nederland. Ook de minister-presidentDe minister die de vergaderingen van de ministerraad voorzit en in de praktijk de leider van het kabinet is. Een andere naam voor minister-president is premier. is niet de baas. Zelfs alle ministers samen zijn niet de baas. Wie is dan wél de baas in Nederland?
De koning
Vroeger was een koning echt de baas van de regeringDe koning en de ministers.. Maar in 1848 veranderde de GrondwetIn de grondwet staan de grondrechten, zoals vrijheid van meningsuiting en het recht op privacy. In de Grondwet staan ook regels over het bestuur van het land, bijvoorbeeld over de Koning, de regering, de Eerste en Tweede Kamer, de wetgeving, de rechtspraak, het bestuur van provincies en gemeenten, het heffen van belasting en de verhoudingen met andere landen. en sindsdien is dat niet meer zo.
Nu is koning Willem-Alexander officieel nog wel het hoofd van de regering, maar is hij niet de baas. Dat betekent niet dat hij niet belangrijk is. Iedere wetEen wetsvoorstel dat is aangenomen door de Tweede Kamer en daarna door de Eerste Kamer en dat vervolgens door de koning en zijn minister is ondertekend, is een wet. Een wet wordt in het Staatsblad gepubliceerd. Een wet bevat regels waar iedereen voor wie die wet bedoeld is zich aan moet houden. wordt door een ministerIemand die lid is van de regering en leiding geeft aan een ministerie. én ook altijd door koning Willem-Alexander ondertekend. Op PrinsjesdagDe derde dinsdag in september. Op deze dag leest de Koning de troonrede voor. Het is het begin van het politieke jaar. spreekt hij de troonredeDe toespraak van koning Willem-Alexander op Prinsjesdag. Hierin staan de plannen van de regering voor het komende jaar. uit.
Het kabinet
Het kabinetHet gehele team van alle ministers en staatssecretarissen. bestaat uit de ministers en staatssecretarissen.
Een nieuw gevormd kabinet krijgt de naam van zijn minister-president. Bijvoorbeeld ‘kabinet Schoof.
Taak van het kabinet
Het kabinet heeft als belangrijkste taak om Nederland te besturen en alle wetten uit te voeren. Dat doen de ministers en staatssecretarissen vanuit hun ministeries.
Aan het begin van de kabinetsperiode maken de ministers plannen voor wat ze in de komende vier jaar willen bereiken. Die plannen schrijven ze op in een regeerakkoordEen lijst met afspraken tussen de partijen die samen de regering vormen. Deze afspraken gaan over de plannen die de regeringspartijen de komende jaren willen uitvoeren..
Meer lezen over de ministers en staatssecretarissen.
De Tweede Kamer
In de Tweede Kamer zitten 150 volksvertegenwoordigers. Zij hebben een aantal taken en rechten. De volksvertegenwoordigers zijn rechtstreeks gekozen door de Nederlandse kiezers tijdens de verkiezingenDe manier waarop mensen in een gemeente, provincie of land via stemming iemand kiezen om hen te vertegenwoordigen. voor de Tweede Kamer.
De Tweede Kamer is medewetgeverDe Eerste Kamer en Tweede Kamer maken samen met de regering wetten. Daarom zijn de Kamers medewetgevers.. Dat betekent dat ze net als de regering wetten mag bedenken. Ook kan ze wetten veranderen, goedkeuren of afkeuren. Als de Tweede Kamer klaar is, gaat de wet naar de Eerste Kamer.
Taken van de Tweede Kamer
Medewetgeving
De Tweede Kamer is medewetgever. Dat betekent dat ze net als de regering wetten mag bedenken. Ook kan ze wetten veranderen, goedkeuren of afkeuren. Als de Tweede Kamer klaar is, gaat de wet naar de Eerste Kamer.
Controleren van de regering
Een andere belangrijke taak van de Tweede Kamer is om het kabinet te controleren. Doen de ministers en staatssecretarissen wel wat er afgesproken is? En werkt dat ook? Dit doen zij door:
- het stellen van vragen (mondeling en schriftelijk)
- debatteren
Rechten van de Tweede Kamer
Recht van initiatief
Het kabinet maakt wetsvoorstellen. Maar ook Tweede Kamerleden mogen het initiatief nemen om een nieuwe wet te maken.
Lees meer over het maken van een wetsvoorstel
Recht van amendement
Kamerleden hebben het recht om in een wetsvoorstelEen plan van de regering of een Tweede Kamerlid om een probleem op te lossen. Een wetsvoorstel wordt ook wel een voorstel of een wetsontwerp genoemd. veranderingen aan te brengen. Een ander woord voor een verandering in een wetsvoorstel is ‘amendement’.
Budgetrecht
Tweede Kamerleden hebben het recht om te bepalen hoeveel geld de overheidHet bestuur van een land, provincie of gemeente. gaat uitgeven en waaraan dit besteed wordt.
Enquêterecht
Kamerleden hebben het recht een onderzoek in te stellen om op die manier de regering te controleren. Dit recht wordt meestal gebruikt nadat er iets helemaal mis is gegaan, zoals de toeslagenaffaire.
Vragenrecht
Ieder KamerlidIemand die gekozen is om het Nederlandse volk te vertegenwoordigen in de Eerste of Tweede Kamer. mag vragen stellen aan een minister of staatssecretarisIemand die lid is van kabinet en binnen een ministerie de minister helpt met alle plannen. De staatssecretaris is verantwoordelijk voor het beleid van een deel van het ministerie en kan daarover, net als de minister, door de Kamers ter verantwoording geroepen worden.. Dat kan schriftelijk, maar ook mondeling tijdens het wekelijkse Vragenuurtje op dinsdag.
Interpellatierecht
Als er iets mis is gegaan, hebben Kamerleden het recht om een minister of staatssecretaris naar de Tweede Kamer te roepen. Die minister of staatssecretaris moet dan uitleg geven over wat er is gebeurd en hoe dat komt. Een interpellatieEen debat in de Eerste of Tweede Kamer waarin vragen worden gesteld aan een minister of staatssecretaris over een onderwerp dat nog niet op de agenda van de Kamer stond. is eigenlijk een ingelast vragenuurtje over een onderwerp dat belangrijk is en snel besproken moet worden.
Moties
Soms zijn Kamerleden het niet eens met de plannen van een minister of een staatssecretaris, of vinden ze dat de regering actie moet ondernemen. Dat kunnen ze opschrijven in een ‘motie’. Als genoeg Kamerleden het eens zijn met de motieEen uitspraak van Eerste of Tweede Kamerleden waarin de regering wordt opgeroepen om een actie te ondernemen of om aandacht te besteden aan een bepaald onderwerp., wordt de motie aangenomen. Een motie is eigenlijk een opdracht van de Kamer aan de regering. Maar de regering is niet verplicht een motie uit te voeren.
Motie van wantrouwen
Een motie van wantrouwenBij een motie van wantrouwen hebben Kamerleden geen vertrouwen meer in de minister, bijvoorbeeld omdat hij of zij een grote fout heeft gemaakt. Als zo’n motie door een meerderheid van de Kamer wordt aangenomen, moet de minister aftreden. betekent dat Kamerleden vinden dat de minister een fout heeft gemaakt die zo erg is, dat zij geen vertrouwen meer hebben in de minister. Als een meerderheid van de Tweede Kamer dit vindt en de motie van wantrouwen wordt aangenomen, dan moet de minister aftreden.
Tweede Kamerverkiezingen
Bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer mogen alle Nederlanders van 18 jaar en ouder naar het stembureau. Daar kiezen zij een persoon of partij van wie zij vinden dat die hen het beste kan vertegenwoordigen in de Tweede Kamer.
Verkiezingen
De verkiezingen voor de Tweede Kamer zijn minimaal één keer in de 4 jaar. Het komt ook voor dat het kabinet de 4 jaar niet vol maakt en zijn ontslag aanbiedt aan de koning. Dan komen er al eerder verkiezingen. Na de verkiezingen komen er nieuwe mensen en partijen en de Tweede Kamer.
Kabinetsformatie
Na de verkiezingen komt er niet alleen een nieuwe Tweede Kamer, maar ook nieuwe ministers. Die vormen samen het kabinet. De ministers zijn meestal van drie of vier partijen die willen samenwerken. Het duurt vaak een paar maanden voor bekend is welke partijen dat zijn. Die periode heet de kabinetsformatieDe kabinetsformatie is de manier waarop, meestal na Tweede Kamerverkiezingen, een nieuw kabinet wordt samengesteld. Dit wordt ook wel gewoon ‘de formatie’ genoemd..
Lees meer over de verkiezingen en de kabinetsformatie.
Vergaderen in de Tweede Kamer
Plenaire vergadering
Tijdens de plenaire vergaderingDe openbare vergadering van bijvoorbeeld de Eerste of Tweede Kamer. debatteren de Kamerleden van de verschillende politieke partijen met elkaar en met ministers en/of staatssecretarissen. Het debatEen debat is een openbaar overleg over een bepaald onderwerp tussen Kamerleden onderling of tussen Kamerleden en een minister of staatssecretaris. Bij een debat geven ze hun mening over het onderwerp en over de voorgestelde aanpak van het kabinet. kan gaan over wetsvoorstellen maar ook over onderwerpen die op dat moment in Nederland belangrijk zijn.
Commissievergadering
De commissievergadering is een vergadering van een groep Kamerleden die zich bezighoudt met een bepaald onderwerp. Bij de plenaire vergaderingen en de commissievergaderingen mag iedereen komen kijken. De vergaderingen zijn op dinsdag, woensdag en donderdag.
Wie zitten in de vergaderzaal van de Tweede Kamer?
Voorzitter
De VoorzitterDe Voorzitter van de Kamer is een Kamerlid die door de andere leden is gekozen om voorzitter van de Kamer te zijn en de vergaderingen te leiden. wordt door de leden van de Kamer gekozen om hun Voorzitter te zijn. Dat gebeurt meteen na de verkiezingen. De Voorzitter zorgt ervoor dat de vergaderingen goed verlopen. Hij of zij bereidt de Plenaire vergadering voor. voor en bepaalt wie, hoelang mag spreken. De Voorzitter vertegenwoordigt de Kamer bij evenementen en bijeenkomsten.
Griffier
De griffierEen griffier is een medewerker van de Eerste of Tweede Kamer. De griffier geeft leiding aan de mensen die bij de Kamer werken. Hij of zij helpt de voorzitter bij het leiden van de vergaderingen. In gemeenten en rechtbanken werken ook griffiers. Die hebben een iets andere functie. zou je de directeur van de Kamer kunnen noemen. De griffier geeft leiding aan alle mensen die in de Kamer werken (behalve aan de Kamerleden). De griffier zit in de vergaderzaal naast de Voorzitter.
Dienst Verslag en Redactie
De mensen van de Dienst Verslag en Redactie zit aan de zijkant van de vergaderzaal en maken een woordelijk verslag van alles wat er in de zaal wordt gezegd. Deze verslagen worden ook wel de HandelingenWoordelijke verslagen van de openbare vergaderingen van de Eerste en Tweede Kamer. Deze worden allemaal bewaard, dus je kunt altijd opzoeken wat er precies is gezegd. genoemd. Deze verslagen zijn openbaar en terug te lezen op de websites van beide Kamers.
Bodes
Een medewerker van de Kamer die helpt om de vergaderingen goed te laten verlopen. Bijvoorbeeld: briefjes rondbrengen, helpen met instellen van het spreekgestoelteVerhoogde plaats in de vergaderzaal van de Eerste en de Tweede Kamer waar Kamerleden kunnen gaan staan om te spreken tijdens een debat., moties en amendementen ronddelen.
Kamerbewaarder
De KamerbewaarderDe hoogste bode, die leiding geeft aan de andere bodes. is de baas van alle bodes. Ook ontvangt hij of zij de gasten van de Voorzitter.
Kamerleden
In de vergaderzaal van de Tweede Kamer zitten 150 Kamerleden. Zij zitten in de vergaderzaal op blauwe stoelen in een halve cirkel. Ze hebben allemaal een vaste plek. Alle leden van één partij (een fractieAlle Kamerleden van één politieke partij in de Eerste Kamer of in de Tweede Kamer.) zitten bij elkaar.
Lees meer over de Tweede Kamerleden.
Ministers en staatssecretarissen
Ministers en staatssecretarissen zitten niet in de Kamer, maar op het ministerieHet kantoor van een minister en staatssecretaris. Hier werken veel mensen die de minister helpen om plannen te maken en deze plannen uit te voeren. De mensen die op een ministerie werken, heten ambtenaren.. Ze komen wel regelmatig naar de Kamer om met Kamerleden te debatteren of om vragen te beantwoorden. In de Kamer zitten ze op een vaste plek. Ze zitten in vak KVak K is de bijnaam voor het deel in de vergaderzaal van de Tweede Kamer waar de ministers en staatssecretarissen (kabinet) kunnen zitten tijdens een debat in de Tweede Kamer.: recht tegenover de Voorzitter.
Lees meer over de ministers en staatssecretarissen.
Publieke tribune
Iedereen mag naar een vergadering van de Tweede Kamer bijwonen. Als je komt, moet je op de publieke tribuneZitplaatsen voor publiek, waar mensen de vergaderingen van de Eerste of Tweede Kamer, de Provinciale Staten of de gemeenteraad kunnen volgen. Je kunt deze vergaderingen ook online volgen. gaan zitten. Als de bezoekers op de publieke tribune de vergadering verstoren, kunnen ze weggestuurd worden door de voorzitter.
Perstribune
In de Tweede Kamer kan de pers op een speciaal voor hen gereserveerd gedeelte van de publieke tribune gaan zitten. Ook staan de media vaak voor de deur van de vergaderzaal, zodat ze Kamerleden, ministers en staatssecretarissen gelijk kunnen aanspreken als ze de zaal in- of uitlopen.
Wat doet een Tweede Kamerlid?
8.30-10.30 uur: Post en e-mail lezen en bespreking met persoonlijk medewerker
Op dinsdag begint de Tweede Kamer om twee uur ’s middags met vergaderen. Dat lijkt laat, maar rond half negen komt het Kamerlid aan bij de Tweede Kamer. Eerst gaat hij of zij naar een eigen kantoor om de post en e-mail te lezen. Kamerleden ontvangen bergen post en honderden e-mails per dag, je kan je dus wel voorstellen dat het vaak niet lukt om iedereen snel antwoord te geven. Om toch alles netjes af te handelen hebben Tweede Kamerleden een persoonlijk medewerker. Deze helpt het Kamerlid met van alles en nog wat. Ook met het maken van afspraken voor werkbezoeken. Bijvoorbeeld aan een ziekenhuis om te zien of nieuwe plannen van de minister wel goed werken.
10.30-12.00 uur: Fractievergadering in de Tweede Kamer
Binnen een fractie moeten de Kamerleden natuurlijk goed van elkaar weten wie wat doet. Daarom houden ze vaak fractievergaderingen, die onder leiding staan van de fractievoorzitterDe leider van de fractie in de Eerste of Tweede Kamer.. Het belangrijkste is natuurlijk wat ze van de plannen en nieuwe wetten van de regering vinden.
12.00- 12.30 uur: Lunch
In de Tweede Kamer zijn restaurants aanwezig waar Kamerleden en medewerkers kunnen eten.
12.30 – 13.00 uur: Petitie in ontvangst nemen
Recht voor de deur van de Tweede Kamer, staan vaak mensen te demonstreren. Ze willen dat de Kamerleden naar hen luisteren en iets aan hun problemen doen. Sommige mensen doen dat met spandoeken en kreten. Andere mensen geven een petitieMet een petitie vragen burgers Eerste of Tweede Kamerleden aandacht te besteden aan bepaald onderwerp. aan de Kamerleden. Een petitie is een document waarin precies staat beschreven wat het probleem is. Onderaan de petitie staan vaak de handtekeningen van alle mensen die het met dit probleem eens zijn en ook vinden dat de Kamerleden er iets aan moeten doen.
14.00 – 22.00 uur: Plenaire vergadering
Op dinsdag van 14.00 tot 15.00 uur hebben alle Tweede Kamerleden de kans om vragen te stellen aan een minister of staatssecretaris. De ministers of staatssecretarissen komen dan speciaal een uurtje naar de Tweede Kamer om alle vragen te beantwoorden. Dit uurtje heet het Vragenuurtje. Het Vragenuurtje wordt ook altijd live op televisie uitgezonden. Voordat het Vragenuurtje begint moeten de Kamerleden zeggen aan welke ministers en staatssecretarissen ze vragen willen stellen. Ook moeten ze hun vragen alvast inleveren op papier, zodat de ministers of staatssecretarissen zich kunnen voorbereiden. De vragen die gesteld worden gaan vaak over hele actuele onderwerpen die je bijvoorbeeld in de krant hebt kunnen lezen of op televisie hebt kunnen zien.
In de Tweede Kamer debatteren de Kamerleden niet alleen over wetsvoorstellen maar ook over zaken die op dat moment belangrijk zijn in de politiekDe manier waarop een gemeente, provincie of een land bestuurd wordt.. Bij vergaderingen over wetsvoorstellen kunnen Tweede Kamerleden iets doen wat Eerste KamerledenEen Eerste Kamerlid is één van de 75 mensen die door de Provinciale Staten zijn gekozen om het Nederlandse volk te vertegenwoordigen in de Eerste Kamer. niet kunnen: ze kunnen voorstellen een bestaand wetsvoorstel te veranderen. Een voorstel indienen om een wetsvoorstel te veranderen heet een amendementEen voorstel van één of meer Tweede Kamerleden om een onderdeel van een wetsvoorstel te veranderen. indienen.
Niet elk Kamerlid hoeft de hele tijd bij de plenaire vergadering aanwezig te zijn. In de tussentijd zitten veel Kamerleden in commissievergaderingen.
15.00 – 17.00 uur: Commissievergadering
Een commissieEen groep Kamerleden die zich bezighoudt met een bepaalde taak of onderwerp, bijvoorbeeld Binnenlandse Zaken, Financiën of Volksgezondheid. is een groep Kamerleden die met elkaar vergadert over een onderwerp, bijvoorbeeld over: onderwijs, gezondheidszorg of justitie. Zo’n vergadering heet een commissievergadering.
20.00 – 21.00 uur: Diner
De Voorzitter schorst de vergadering voor de dinerpauze, zodat Kamerleden en bewindspersonenAndere naam voor ministers en staatssecretarissen. kunnen eten.
21.00 – 22.00 uur: Vervolg plenaire vergadering
De Eerste Kamer
In de Eerste Kamer zitten 75 Kamerleden die indirect (via een tussenstap) zijn gekozen door het Nederlandse volk. De Eerste Kamerleden hebben een aantal taken en rechten.
De Eerste Kamer is medewetgever. De Eerste Kamer krijgt een wetsvoorstel als de Tweede Kamer het goedgekeurd heeft. Ook kan ze wetten goedkeuren of afkeuren, maar mag geen veranderingen aanbrengen.
Rechten van de Eerste Kamer
Budgetrecht
Eerste Kamerleden hebben het recht om te bepalen hoeveel geld de overheid zal uitgeven en waaraan dit besteed wordt.
Enquêterecht
Eerste Kamerleden hebben het recht een onderzoek in te stellen om op die manier de regering te controleren.
Interpellatierecht
Kamerleden hebben het recht een minister of staatssecretaris naar de Kamer te roepen om uitleg te geven over iets wat mis is gegaan. Een interpellatie is eigenlijk een ingelast vragenuurtje over een spoedeisend onderwerp.
Motie
Soms zijn Kamerleden het niet eens met de plannen van een minister of een staatssecretaris, of vinden ze dat de regering actie moet ondernemen. Ze kunnen dit de regering en de Kamer laten weten via een motie. Als die motie wordt aangenomen, krijgt de regering een opdracht van de Kamer. De regering is niet verplicht een motie uit te voeren.
Novelle
De Eerste Kamer kan de plannen en wetten alleen goedkeuren of afkeuren. De Tweede Kamer mag plannen ook veranderen. De Eerste Kamer mag dat niet. Als een minister merkt dat de Eerste Kamer het wetsvoorstel afkeurt op een paar punten, kan de minister een novelleEen novelle is een wetsvoorstel ter verbetering van een wetsvoorstel. Leden van de Eerste Kamer kunnen om een novelle vragen als zij bezwaren hebben tegen een wetsvoorstel en het aan willen passen. Zij hebben geen recht van amendement (zoals de Tweede Kamer dat wel heeft) Op deze manier kan de wet toch op een onderdeel worden aangepast. De minister zal hier vaak aan meewerken, omdat er anders geen meerderheid voor het wetsvoorstel komt en hij/zij weer opnieuw moet beginnen. indienen. Een novelle is een nieuw wetsvoorstel die kleine aanpassingen in het hoofdwetsvoorstel doet. Op die manier kan het hoofdwetsvoorstel met de novelle worden aangenomen in de Eerste Kamer.
Taken van de Eerste Kamer
Medewetgeving
De Eerste Kamer is medewetgever. De Eerste Kamer krijgt een wetsvoorstel als de Tweede Kamer het goedgekeurd heeft. De Eerste Kamer kan het wetsvoorstel goedkeuren of afkeuren, maar mag geen veranderingen aanbrengen.
Controleren van de regering
Een andere belangrijke taak van de Eerste Kamer is het controleren van de regering.
Eerste Kamerverkiezingen
De leden van de Eerste Kamer worden indirect gekozen door het Nederlandse volk. Indirect betekent dat het via een tussenstap gaat.
Het begint met de verkiezingen voor de Provinciale StatenDe volksvertegenwoordiging van een provincie. De Provinciale Staten worden ook wel de Staten genoemd.. Die verkiezingen zijn altijd in maart. Nederlanders van 18 jaar en ouder kiezen dan de leden van de Provinciale StatenDe volksvertegenwoordiging van een provincie. De Staten worden ook wel de Provinciale Staten genoemd.: het bestuur van de provincie. Die gekozen leden van de Provinciale Staten kiezen vervolgens in mei (dus ongeveer twee maanden later) de Eerste Kamerleden.
Vergaderen in de Eerste Kamer
De vergadering gaat in de Eerste Kamer bijna altijd over een wetsvoorstel. De Kamerleden moeten zeggen wat ze ervan vinden. Dat doen ze altijd op dezelfde manier. Eerst komen alle Kamerleden die iets willen zeggen of vragen over het wetsvoorstel aan het woord. In het tweede deel van de vergadering geeft de minister antwoord. Vaak heeft de minister even tijd nodig om alle gestelde vragen door te nemen en de antwoorden klaar te hebben. Dan gaat de Kamer eerst verder met een andere wet of ligt de vergadering even stil. Dat noemen we een schorsing.
Nadat de Kamerleden naar de antwoorden van de minister geluisterd hebben, kan het zijn dat ze niet tevreden zijn met de antwoorden of dat ze nog meer vragen hebben. Ze gaan nu met de minister in debat. Ze mogen vragen stellen, zeggen wat ze ervan vinden en hun standpunten verdedigen. De minister verdedigt ook zijn of haar standpunten.
In de Eerste Kamer heb je drie soorten vergaderingen: commissievergaderingen, plenaire vergaderingen en fractievergaderingen.
Wie zitten in de vergaderzaal van de Eerste Kamer?
Griffier
De griffier zou je de directeur van de Kamer kunnen noemen. De griffier geeft leiding aan alle mensen die in de Kamer werken (behalve aan de Kamerleden). De griffier zit in de vergaderzaal naast de Voorzitter.
Voorzitter
De Voorzitter wordt door de leden van de Kamer gekozen om hun Voorzitter te zijn. Dat gebeurt meteen na de verkiezingen. De Voorzitter zorgt ervoor dat de vergaderingen goed verlopen. De Voorzitter vertegenwoordigt de Kamer bij evenementen en bijeenkomsten.
Dienst Verslag en Redactie
De Dienst Verslag en Redactie zit in het midden van de vergaderzaal en maken een woordelijk verslag van alles wat er in de zaal gezegd. Dit verslag wordt ook wel de Handelingen genoemd. Deze verslagen zijn openbaar en terug te lezen op de websites van beide Kamers.
Bodes
Een medewerker van de Kamer die helpt om de vergaderingen goed te laten verlopen. Bijvoorbeeld: briefjes rondbrengen, helpen met instellen van het spreekgestoelte en moties ronddelen.
Kamerbewaarder
De Kamerbewaarder is de baas van alle bodes. Tevens ontvangt hij de gasten van de Voorzitter.
Kamerleden
In de vergaderzaal van de Eerste Kamer zitten 75 Kamerleden. Ze zitten verdeeld over twee vakken. De Kamerleden zitten altijd met z’n tweeën in een bankje. Ze hebben allemaal een vaste plek. Alle leden van één partij (een fractie) zitten bij elkaar.
Lees meer over de Eerste Kamerleden
Ministers en staatssecretarissen
Ministers en staatssecretarissen zitten niet in de Eerste Kamer, maar werken op het ministerie. Ze komen wel regelmatig naar de Kamer om met Kamerleden te debatteren of om vragen te beantwoorden. In de Kamer zitten ze op een vaste plek: recht tegenover de Voorzitter.
Lees meer over de ministers en staatssecretarissen.
Publieke tribune
Iedereen mag een vergadering van de Eerste Kamer bijwonen. Als je komt, moet je op de publieke tribune gaan zitten. Als de bezoekers op de publieke tribune de vergadering verstoren, kunnen ze weggestuurd worden door de voorzitter.
Perstribune
In de Eerste Kamer is de eerste rij van de publieke tribune gereserveerd voor journalisten van kranten, radio en tv.
Wat doet een Eerste Kamerlid?
8.30 – 9.00 uur post en e-mail beantwoorden
Dinsdagochtend begint altijd met het doorwerken van een stapel post. Als Kamerlid ontvang je veel post van organisaties en burgers. Soms is het zelfs zoveel dat het niet lukt om iedereen snel antwoord te geven.
9.00 – 10.00 uur voorbereiden inbreng plenair debat
‘s Middags debatteert de Eerste Kamer in de vergaderzaal met een minister. Kamerleden die ‘s middags in de zaal spreken bereiden hun standpunten nog even goed door, zodat ze het straks duidelijk aan de minister kunnen vertellen.
10.00 – 11.30 uur fractievergadering in de Eerste Kamer
Er zitten mensen van verschillende politieke partijen in de Eerste Kamer. Alle mensen van één partij heten samen een fractie. Alle fracties vergaderen iedere week met elkaar. Dat heet de fractievergadering. Tijdens de fractievergadering vertellen ze elkaar wat ze vinden van bepaalde plannen en laten de leden weten of ze voor of tegen de plannen gaan stemmenBij een verkiezing of een vergadering je stem uitbrengen. De Eerste en Tweede Kamer kunnen bijvoorbeeld ‘voor’ of ‘tegen’ een wetsvoorstel stemmen. Burgers kunnen bij verkiezingen voor de Tweede Kamer stemmen op een partij en kandidaat van hun keuze.. Soms spreken alle leden van de fractie af om hetzelfde te stemmen, maar dat is niet verplicht.
13.30 – 16.00 uur plenaire vergadering, Eerste Kamer
Een plenaire vergadering is een vergadering voor alle Eerste Kamerleden. De vergadering gaat in de Eerste Kamer bijna altijd over een wetsvoorstel, een plan dat de minister wil uitvoeren.
Vaak heeft de minister even tijd nodig om alle gestelde vragen door te nemen en de antwoorden klaar te hebben. Dan ligt de vergadering even stil, dat noemen we schorsen. Het kan ook zijn dat de Kamer eerst even over een ander wetsvoorstel vergadert.
Eerst komen alle Kamerleden die iets willen zeggen over het wetsvoorstel aan het woord. Ze geven hun standpunt. En stellen vragen aan de minister of staatssecretaris over het wetsvoorstel.
16.00 – 18.00 uur commissievergadering
Voordat een wetsvoorstel besproken wordt in de plenaire vergadering, bekijken de Kamerleden het wetsvoorstel eerst in kleine groepjes (commissies genoemd). Er wordt gekeken of het wetsvoorstel wel klopt met de andere wetten die in Nederland gelden. Vaak zijn er nog een heleboel vragen over een wetsvoorstel. De Kamerleden kunnen deze vragen stellen aan de minister of staatssecretaris die over het voorstel gaat. Dat doen ze schriftelijk. Soms zijn er veel vragen en soms weinig. Het kan dus heel snel gaan of heel lang duren voordat een wetsvoorstel wordt besproken in de plenaire vergadering van de Eerste Kamer.
18.00 – 20.00 uur plenaire vergadering, antwoord van de regering
Eerder op de dag waren de Kamerleden aan het woord over het wetsvoorstel. Toen hebben de Kamerleden aan de minister duidelijk gemaakt welke moeilijkheden ze nog zien bij het wetsvoorstel. In het tweede deel van de vergadering geeft de minister antwoord op de vragen die de Kamerleden aan hem gesteld hebben. Dit noemen we het antwoord van de regering.
20.00 – 21.00 diner
De Voorzitter schorst de vergadering voor de dinerpauze, zodat Kamerleden en bewindspersonen kunnen eten.
21.00 – 22.00 plenaire vergadering, vervolg
Na het eten volgt het derde deel van de vergadering. Nadat de Kamerleden de antwoorden van de minister gehoord hebben, kan het zijn dat ze niet tevreden zijn met de antwoorden of dat ze nog meer vragen hebben. Ze gaan nu met de minister in debat. Ze mogen vragen stellen, zeggen wat ze ervan vinden en hun standpunten verdedigen. De minister verdedigt ook zijn of haar standpunten. Dit onderdeel van het debat lijkt erg op wat jullie misschien wel in de klas doen tijdens het debatspel van de Derde Kamer. Er is ook een mooi woord voor: re- en dupliek.
Aan het eind van het debat vraagt de Voorzitter of er een Kamerlid wil stemmen over het wetsvoorstel. Zo niet, dan is het wetsvoorstel aanvaard. Zo ja, dan wordt aan het begin van de volgende vergadering gestemd.
22.00 uur naar huis
Na een lange vergaderdag in de Eerste Kamer gaan de Kamerleden terug naar huis. Morgen komen ze niet naar Den Haag. Dan gaan ze weer naar hun gewone werk.
Verschillen tussen Eerste en Tweede Kamer
| Eerste Kamer | Tweede Kamer |
|---|---|
| Eerste Kamer | 150 leden |
| Groene bankjes | Blauwe stoeltjes |
| Zitten tegenover elkaar | Zitten in een halve cirkel |
| Geen recht van amendement | Wel recht van amendement |
| Geen recht van initiatief | Wel recht van initiatief |
| Historische zaal (nu tijdelijk in Kazernestraat) | Moderne zaal (nu tijdelijk in Bezuidenhoutseweg) |
| Geen wekelijks vragenuurtje | Wel wekelijks vragenuurtje |
| Wordt indirect gekozen | Wordt direct gekozen |
| Vergaderen 1 dag in de week | Vergaderen 3 dagen per week |
 De bankjes van de Eerste Kamer |  De zetels van de Tweede Kamer |